Dzisiejszy czwartek rozpoczyna obchody Triduum Paschalnego. Od czwartku do Niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego Kościół obchodzi pamiątkę najważniejszych wydarzeń w swojej historii - ustanowienia Eucharystii, męki, śmierci i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Święta Wielkanocy nawiązują do żydowskiej Paschy. Obchodzona jest ona na pamiątkę wyzwolenia Żydów z niewolii egipskiej. Słowo Pascha, w języku jidysz Pajsoch, oznacza przejście. Odnosi się to do przejścia Chrystusa ze śmierci do życia, które dokonało się poczas zmartwychwstania. 

Wielki Czwartek

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Triduum Paschalne jest częścią Wielkiego Tygodnia, w którym Kościół wspomina ostatnie dni Chrystusa i przygotowuje się do największej uroczystości - Zmartwychwstania. Pierwsze wzmianki o celebracji Wielkiego Tygodnia pochodzą już z IV w. Do roku 1929 czas ten określano jako Triduum Sacrum. Obecnie używana nazwa pojawiła się w roku 1924. 

Wielki Czwartek to dzień ustanowienia dwóch sakramentów: Kapłaństwa i Euchartystii. Wspominamy wtedy Ostatnią Wieczerzę, którą Jezus wraz ze swoimi uczniami spożył w ostatnią noc przed męką. Doskonale opisuja to słowa pieśni "Sław, języku": "W noc ostatnią przy wieczerzy z tymi, których braćmi zwał, pełniąc wszystko jak należy, czego przepis prawny chciał. Sam dwunastu się powierzył i za pokarm z rąk swych dał". 

W ten dzień we wszystkich kościołach katedralnych odprawia się uroczystą Mszę Krzyżma. Sprawowana jest w godzinach porannych przez biskupa diecezjalnego i prezbiterów. Podczas tej Mszy św. poświęca sie nowe oleje, przeznaczone do namaszczeń: podczas chrztu, bierzmowania, sakramentu kapłaństwa czy namaszczenia chorych. W trakcie Mszy odbywa się też odnowienie przyrzeczeń kapłańskich. Msza Krzyżma nie należy bezpośrednio do obchodów Triduum Paschalnego. olejeFoto: liturgiczny.pl

W czasie liturgii, po homilii, następuje odnowienie przyrzeczeń kapłańskich. Następnie miejsce ma obrzęd święcenia olejów. Święci się trzy ich rodzaje: krzyżmo (oleum chrisum), olej chorych (oleum infirmorum) oraz olej katechumenów (oleum catechumenorum). Dopusza się także osobne święcenie olejów; oleju chorych po modlitwie eucharystycznej, a krzyżma i oleju katechumenów po Komunii. Liturgia Mszy Krzyżma ukazuje jedność Kościoła w diecezji.

We wszystkich innych kościołach można odprawiać we Wielki Czwartek tylko jedną Mszę - Mszę Wieczerzy Pańskiej. Jest ona początkiem Triduum Paschalnego. Właśnie w czasie celebracji ten Mszy przeżywamy to co wydarzyło się w święto Paschy. Chrystus dał nam Siebie jako Pokarm na życie wieczne, jako Najwyższy i Wiekuisty Kapłan dokonał pierwszego przeistoczenia. Wielki Czwartek jest też świętem wszystkich kapłanów. Podczas paschy spożywanej z Apostołami Jezus nakazal czynić im to na pamiątkę. Stąd właśnie w liturgii Mszy Krzyżma pojawia się obrzęd odnowienia przyrzeczeń kapłańskich.

Podczas liturgii Mszy Wieczerzy Pańskiej, w trakcie hymnu Gloria, biją wszystkie dzwony i dzwonki. Po zakończeniu wszystkie milkną i dzwonią ponownie dopiero na hymnie Gloria śpiewanym podczas liturgii Wielkiej Soboty. Przez ten czas dzwonki zastąpione zostają drewnianymi kołatkami (łac. crepitacula lub tabulae). Symbol ten ma wymowny charakter - tryiumfalny i doniosły ton dzwonów jest przykryty płaszczem żałoby i smutku nad losem Jezusa Chrystusa.

mandatumFoto: liturgia.plW tym dniu po homilii ma miejsce specjalny obrzęd mandatum, który jednak jest stosowany tylko w niektórych kościołach. Polega on na obmyciu nóg 12 mężczyznom. Odwołuje się to do wydarzenia, w którym Jezus obmył nogi apostołom, dając przykład wiernej służby i miłości. Nazwa mandatum pochodzi od pierwszego słowa pieśni śpiewanej w trakcie tego obrzędu pt. "Mandatum novum (Przykazanie nowe daję wam)".

Umywanie nóg jako czynność liturgiczną wprowadzono ok. 649 roku. Do roku 1955 mandatum mogli wykonywać jedynie biskupi i opaci. 

Po Komunii św. następuje uroczysta procesja, podczas której Najświętszy Sakrament zostaje przeniesiony z tabernakulum do ołtarza wystawienia, potocznie zwanego ciemnicą. Symobolizuje ono miejsce uwięzienie Chrystusa, w którym czekał On na wyrok. Podczas procesji śpiewa się hymn "Sław, języku tajemnicę" i używa się kołatek. 

Jako że od Mszy Wieczerzy Pańskiej aż do Wigilii Paschalnej nie odprawia się Mszy św. (ale odprawia się liturgię) ołtarz pozostaje odkryty. Diakoni lub akolici zdejmują z ołtarza obrusy (łac. denudatio altaris). Symbolizuje to również obnażenie Chrystusa z szat oraz jego opuszczenia przez bliskich. Istnieje również zwyczaj wygaszania wiecznych lampek przy ołtarzu oraz pozostawienia otwartego tabernakulum.

 

 

 

Duszpasterstwo
Liturgicznej Służby Ołtarza
Diecezji Tarnowskiej
Bank Pekao SA w Tarnowie:
13 1240 1910 1111 0010 2349 9732